- Publika iha: 08 Fevereiro 2018
Grupo Feto Foinsa’e Halo Mudansa (GFFHM) enkoraja estudantes terseiru siklu Ensino Baziku Central 30 de Agostu atu labele kaben no isin rua sedu, tanba fo impaktu ladiak ba sira nia futuru.
Reprezentante Grupo Feto Foinsa’e Halo Mudansa, Maria Filomena Soares Abrantes hateten issu kaben no isin rua sedu hanesan problema ne’ebe afeita tebes foinsa’e sira nia moris ohin loron.
Tanba ne’e, nia dehan grupo ida ne’e mosu atu ajuda foinsa’e sira liu husi fahe informasaun kona ba impaktu kaben no isin rua sedu ba sira nia saude no future, atu sira komprende hodi labele monu ba iha risku sira.
“Ita la’os atu redus kedas idade kaben no isin rua sedu, maibe atu fahe informasaun ba sira katak kaben no isin rua sedu ne’e afeita ba sira nia futuru,” nia hateten iha eskola EBC 30 Agostu Comoro, Dili.
Nia hateten, bazeia ba estudu analiza ne’ebe sira halo haree katak iha kauza principal tolu ne’ebe halo foinsa’e sira barak mak kaben no isin rua ho idade ki’ik, mak hanesan influensia teknologia, tradisaun (tunangan) no problema ekonomia ne’ebe obriga feto sira tenke kaben iha idade ki’ik.
Kona ba dadus ,nia dehan seidauk iha peskiza ida ne’ebe kona ba feto kaben no isin rua sedu, maibe iha dadus Ministerio Edukasaun tinan hirak liu ba ne’ebe hatudu 22% estudante husik eskola tanba kaben, isin rua no seluk tan.
Nia informa, kampanha hanesan sira hala’o ona iha Munisipio Ainaro, Covalima, Bobonaro Dili no Regiaun Administrativu Espesial Oe-Cusse- Ambeno (RAEOA).
Grupo Feto Foinsa’e Halo Mudansa (Young Women Making Change) ne’e harii husi organizasaun Fundasaun Alola, atu forma ativista feto foinsa’e sira atu kontribui halo mudansa ba iha feto sira nia moris, liu –liu feto foinsa’e sira.
Grupo ida ne’e kompostu husi feto foinsa’e nain 30 ne’ebe reprezenta husi 12 munisipios no Regiaun Administrativa Espesial Oecusse Ambeno (RAEOA) no sira ne’e mai husi Alumni Parlamentu Foinsa’e Timor –Leste.
Entretantu, Diretor Eskola EBC 30 de Augusto Filomeno Salsinha, agradese ba iha grupo foinsa’e sira no Fundasaun Alola ne’ebe fahe ona informasaun ba iha estudantes, hodi aumenta sira nia konesementu kona ba asuntu hirak ne’e.
“Ita hatene, labarik sira iha ona konesementu maibe influensia mos barak entaun tentative mosu barak, tanba ne’e presiza iha informasaun atu sira bele kompriende no tau iha konsiensia atu prevene aan labele monu ba situasaun sira ne’e,” nia hateten
Nia dehan, iha tinan kotuk (2017) iha kazu ida, estudante terseiru siklu seidauk tama ezame isin rua, maibe sai eskola sein konesementu husi professores entaun susar atu buka tuir nia hodi kontinua estudu.
Iha parte seluk, Asistente Tekniku Unidade Apoiu Fundu Sosiedade Sivil Gabinete Primeiru Ministru, Edwin Noronha konsidera atividade ne’e importante tebes atu tulun estado hado’ok foinsa’e sira husi risku kaben no isin rua sedu, ne’ebe sai ema hotu nia preokupasaun.
Nia dehan, atividade kampanha ne’e hanesan dalan ida atu fo hanoin no enkoraja foinsa’e sira aproveita kondisaun hotu ne’ebe iha hodi dezenvolve sira nia konesementu iha siensia, tanba sira mak future ba nasaun ida ne’e,
“Enkoraja sira la’os labele kaben no isin rua, sira bele maibe seidauk tempu tanba rai ida ne’e nia kontinuador mak sira,” nia hateten
Nia mos konkorda, katak teknologia hanesan kauza ida ba iha problema social sira ne’e, maibe teknologia la sala tanba ema ida –idak mak forma sira nia karakter, la’os teknologia mak forma.
Nia informa, tinan 2017 governu fo apoiu $19 mil ba Fundasaun Alola hamutuk ho grupo alvu sira iha rai laran hodi halo atividades oi-oin inklui mos sosializasaun prevensaun kaben no isin rua sedu.