- Publika iha: 12 Maio 2017
Pesoal Sentru Saude Comoro (SSC) konsege rekolha fali aihan suplementu ba nutrisaun ho naran Plumpy sup falun 30, ne’ebe komunidade balun fa’an iha kios ki’ik balun iha Dili.
Diretor SSC, Abel B. dos Santos hateten tinan kotuk labarik deskonesidu ida, idade 11, fa’an fali aihan suplementu Plumpy sup ba kios nain ho presu ki’ik.
Maibe, nia dehan, pesoal saude halo kedas intervensaun bainhira sira haree aihan suplementu ne’e fa’an iha kios.
“Iha momentu ne’eba ami tuun no foti kedas aihan ne’e no la konsege fa’an sai” nia hateten iha servisu fatin, Comoro, Dili.
Nia dehan, sira la konsege identifika tuir labarik ne’ebe fa’an aihan ne’e tanba kios nain mos la konese, maibe tuir informasaun husi kios nain, katak nia simu aihan falun 30 husi labarik ne’e iha tempu kalan no nia rasik lahatene labarik ne’e foti aihan ne’e iha ne’ebe.
Nia deskonfia, katak labarik ne’e foti na’ok hodi fa’an fali aihan suplementu ne’ebe fo ba nia alin ne’ebe sofre malnutrisaun moderadu, tanba la’os ema hotu hetan aihan ne’e.
Suplementu Ready Use Suplement Feeding (RUSF) ne’ebe konesidu liu ho naran Plumpy sup mak aihan suplementu ne’ebe fo ba labarik idade tinan lima mai kraik ne’ebe sofre malnutrisaun moderadu atu konsumu. Suplementu ne’e ajuda hadia sira nia isin.
Kada labarik ne’ebe sofre malnutrisaun moderadu, nia dehan sira sei hetan aihan suplementu ne’e falun 30 kada fulan no sira han loron ida falun ida durante fulan hat nia laran.
Wainhira labarik kompleta fulan hat konsumu aihan suplementu ne’e maibe laiha mudansa ba kondisaun, nia dehan sira halo referal ba ospital nasional hodi hetan atendimentu ne’ebe intensive liu tan.
Labarik idade tinan lima mai kraik ne’ebe ho liman kabun 11,4 cm mai kraik kategoria malnutrisaun grave no 11,5cm mai kraik malnutrisaun moderadu.
Nia informa, sira iha progresu diak ba implementasaun programa ne’e tanba dadus hatudu labarik barak mak hetan kura.
Total labarik idade fulan 6-59 ne’ebe simu tratamentu no aihan suplementu iha sentru saude Comoro hamutuk nain 6.215 no husi numeru ne’e 78% mak hetan kura ou isin diak fali, dadus Dezembru 2015-Dezembru 2016.
Alende ne’e, sira mos halo edukasaun promosaun saude nutrisaun ba inan-aman sira kona ba oinsa atu evita malnutrisaun iha familia laran.
Agensia World Food Program (WFP) servisu hamutuk ho Ministerio Saude iha programa nutrisaun no saude inan ho oan, hala’o ona iha munisipio 6 hanesan Bobonaro, Covalima, Oe-Cusse, Dili, Ermera no Ainaro.
Hahu husi tinan 2015-2016, konsege distribui ona aihan plumpy sup toneladas 127 ba labarik tinan 5 mai kraik nain 13 573 iha munisipius neen ne’ebe sofre malnutrisaun moderadu.
Antes ne’e Vise Ministra Saude, Ana Isabel Soares rekonese ona katak governu hasoru dezafiu bo’ot hodi redus malnutrisaun iha rai laran.
“Ita nia rekursu humanus ne’ebe limitado tebes inklui konesementu pesoal nian atu fo atendimentu ba maluk sira ne’ebe ho malnutrisaun liu –liu labarik tinan lima mai kraik no inan fo susu no isin rua sira,” nia hateten.
Tanba ne’e, nia dehan fundus husi Uniaun Eropeia ne’ebe aloka ba agensia UNICEF sei rekruta tan pesoal nain 52 hodi destaka ba sentru saude sira hotu iha munisipios hodi implementa programa nutrisaun diak liu tan.
Nia dehan, UNICEF sei supply aihan suplementu ba malnutrisaun grave, enkuantu agensia WFP ba malnutrisaun moderadu, tanba ne’e husu familia sira ne’ebe oan sofre malnutrisaun atu ba fasilidade saude hodi hetan tratamentu no suplementu sira.
Nia dehan, governu hamutuk ho parseirus dezenvolvimentu sei esforsu hodi redus malnutrisaun iha rai laran liu husi hasa’e konesementu komunidade nian kona ba impotansia nutrisaun ba feto no labarik.