Fita mean, simbolo luta hassoru HIV/SIDA iha mundu.Timor-Leste maske nasaun foun foin ukun aan, maibe dezenvolvementu virus HIV/SIDA ne’ebe to’o ohin loron seidauk iha nia aimoruk atu kura, buras dadaun ona iha nasaun ida ne’e.

“Kazu ne’ebe ami komesa identifika to’o  iha Dezembru 2011 hamutuk 262 kazus, husi numeru ne’e iha na’in  27 mak mate,  nain 57 hala’o hela tratamentu  anti retroviral, e total kazu ne’ebe ami follow up hela atu halo tratamentu, hamutuk 100 e tal,” dehan Reprezentante Unidade Nasional HIV/SIDA Ministeriu Saude, Narcicio Fernandes, semana kotuk (10/05) iha Vilaverde, Dili.
Distritu ne’ebe maioria afetadu virus HIV/SIDA ne’e mak Distritu Dili, Bononaro no Baucau. Nia enkoraja ema hotu atu ba vizita sentrus Voluntary Counselling Teste (VCT) ka sira nia Sentru Saude Comunitaria ka Ospital iha teritoriu tomak atu hatene sira nia status kona ba HIV/SIDA atu karik pozitivu bele hetan tratamentu kedas tanba moras HIV seidauk hetan kura no bele halao tratamentu deit. 

Nia hatutan, MS nia papel iha programa HIV/SIDA mak hare kona ba tratamentu, no garantia politika atu haforsa servisu VCT ne’ebe monta ona iha distritus atu ema ne’ebe hakarak halo teste hodi bele hatene hetan virus HIV/SIDA.

Virus HIV/SIDA laiha sintomas durante tinan ida ba leten, “...maibe diak liu tenke halo teste liu husi ran,” hateten Reprezentante Fernandes.

Iha parte seluk Reprezentante husi Organizasaun Fundasaun Hari Timor (FTH), Aparicio de Oliveira hateten, papel sosiedade sivil iha programa HIV/SIDA mak habelar informasaun, eduksaun ba komunidade konaba moras ne’e, tanba liu husi edukasaun mak bele prevene transmisaun virus ne’e.

“Esforsu ne’ebe durante ne’e ami halo mak halo promosaun ba HIV/SIDA ba komunidade ne’ebe risku... ami mos fo edukasaun ba kolega sira hodi transforma fali ba joventude inklui mos organiza workshop geral ba komunidade sira kona ba HIV/SIDA baziku,” dehan Reprezentante de Oliveira.

Nia rekonese katak, iha komunidade barak mak menus konesementu kona ba HIV/SIDA, e FTH rasik foin hala’o programa iha distritu balun deit.