- Publika iha: 17 Outubro 2016
Ministerio Saude kontinua fahe aimoruk Diethylcarbmazine Citrate (DEC) no Albendazole ba komunidades hodi prevene moras limfatik filariasis (LF) ou ain potis no Soil Transmitted Helminthiasis (STH) infesaun lumbringa.
Xefe Departamentu Moras Hada’et, dotora Merita Monteiro hateten programa fahe aimoruk massal ne’e lao durante tinan lima no ida ne’e ba II faze nian, tanba iha primeira faze komunidade barak mak seidauk asesu ba aimoruk ne’e.
“Ema barak mak seidauk hemu aimoruk iha faze primeiru, tanba sira laiha uma bainhira ekipa voluntariu vizita sira nia uma,” nia hateten, iha Kaikoli, Dili.
Kona ba informasaun balun ne’ebe espalha katak ema balun lakohi hemu aimoruk ne’e tanba sei lanu, maibe nia hateten ne’e lalos e aimoruk ne’e seguru.
“Reasaun aimoruk ne’e sempre iha, liu –liu aimoruk DEC ne’e forte tebes, tanba ne’e bainhira la han bosu bele halo oin halai no muta,” nia informa.
Nia dehan, aimoruk DEC ne’e rekomenda husi organizasaun Mundial Saude (OMS), tanba ne’e nasaun hotu iha Sudeste Asiatiku uja aimoruk ne’e hodi prevene moras ain potis, tanba aimoruk ne’e bele oho lumbringa filarias.
Nia hateten, dezafiu bo’ot ne’ebe ekipa ministrio nian hasoru mak distansia husi uma kain ida ba seluk no geografikamente mos fo impaktu ba implementasaun fahe aimoruk.
Tuir planu faze segundu sei hala’o iha fulan Novembru tinan ne’e (2016) iha teritorio timor tomak.
Iha parte seluk, Prezidente Komisaun F (saude, edukasaun, veteranus, igualidade jeneru), Virgilio da Costa Hornai konsidera programa ne’e diak maibe tenke halo kampanha higieniku ba komunidade.
Tanba kauza prinsipal ba moras hirak ne’e mak ambiente la mos no pratika moris ne’ebe la higieni.
“Importante halo kampanha national ida ba moris higieniku, liu husi ida ne’e bele kombate ona moras sira ne’e,” nia hateten.
Kona ba asesu komunidade ba aimoruk ne’e, nia dehan nia parte mos seidauk simu aimoruk ne’e husi ekipa voluntariu sira.
Tuir survey ne’ebe Ministerio Saude halo iha tinan 2012, hatudu katak moras ida ne’e eziste ona iha teritorio timor laran tomak.
Iha peskiza ne’e munisipio Covalima sai primieru lugar kazu aas ho 35%, Manufahe 30.7%, Ermera 30.5%, Bobonaro 23.7%, regiaun especial Oe-Cusse 23.2%, Ainaro 18.4% Manatuto 18%, Lautem 14.5%, Liquisa 13.9%, Aileu 13.7%, Dili 11.2%,Viqueque 10.4% no Baucau 10.3%.