Sábado, Abril 20, 2024
Total visitors: 766366

Finalmente Ministeriu Saude hamutuk ho Servisu Autonomia Medikamentus e Ekipamentus Saude (SAMES) hetan ona solusaun liu husi implementa standing offer agreement ho kompania internasional no nasional ida hodi fornese aimoruk ba fasilidade saude sira, bainhira aimoruk iha armagen laiha.

Ministeriu Saude-Servisu Autonomia Medikamentus e Ekipamentus Saude SAMES hetan ona solusaun hodi solusiona ba problema falta aimoruk ne’ebe durante ne’e publiku kestiona.

Ministru Saude (MS), Dr Rui Maria de Araujo hateten ida ne’e mak solusaun ne’ebe foti hodi rezolve problema falta aimoruk iha fasilidade saude sira, hodi asegura pasiente sira hetan medikamentus.
Nia hatutan, Ministerio Saude ho SAMES tenke halo ona akordu ne’e ho kompania rua (internasional no nasional ida) atu asegura aimoruk hodi hein orsamentu jeral do estado 2018 halo kompras regular, tanba aimoruk ne’ebe kompras iha tinan 2017 sei la garantia to’o fulan April 2018.
“Fornesedor ne’ebe iha nasional, sira asina akordu ida ho SAMES no ministerio saude atu sira pronto iha 24 oras nia laran, bainhria armagen stok laiha kontaktu sira fornese ba SAMES halo distribuisaun hodi hein kompras mai husi liur, ne’e mak mekanismu ne’ebe ita atu harii,” nia hateten hafoin enkontru ho jestor SAMES iha Kampung Alor, Dili.
Nia rekonese, katak sistema jestaun ba aimoruk liu –liu mekanismu importasaun, kuantifikasaun no distribuisaun la’o ona, maibe presiza halo revizaun atu bele responde diak liu tan ba iha nesesidade liu –liu adapta ho situasaun atual, tanba iha tinan 10 ikus ne’e populasaun aumenta maka’as.
Alende ne’e, nia dehan iha mos fator oi-oin ne’ebe kontribui ba iha stok out, hanesan orsamentu la sufisiente, fasilidade saude sira laiha lista ne’ebe adekuadu ba utilizasaun aimoruk susar halo kuantifikasaun ne’ebe lolos tuir nesesidade.
“Presiza haree ida ne’e husi prioridade ne’ebe ministerio saude iha, oinsa atu fo prioridade bo’ot liu tan ba sosa aimoruk, reagente no konsumoves ne’ebe uza iha fasilidade saude,” nia hatutan.
Ba longu prazu, nia dehan governu sei implementa standing offer agreement ho kompania nasional no internasional ida ho durasaun tinan tolu hodi bele fornese aimoruk iha kualker tempu bainhira deit SAMES presiza.
Nia hatutan, vantagen husi standing offer agreement ne’e, mak halo kontratu ba lista aimoruk durante periodu tempu tuir kontratu, maibe kada tinan bele halo fali revizaun ba iha lista sira ne’e tuir nesesidade.
Entretantu, Diretora SAMES Odete Maria Freitas Belo hateten osan ne’ebe alokadu atu kompras aimoruk ba tinan 2017 mak $4.3 miloens deit ,ne’e la sufsiente tanba aimoruk balun folin karun liu –liu aimoruk esensial sira.
Nia hateten, Timor –Leste iha items aimoruk hamutuk 449 ne’ebe tama iha lista nesesario, esensial no viral.
“Aimoruk viral ne’e ladun karun entaun fasil ba ami atu halo kompras, maibe aimoruk nesesario sira hanesan aimoruk ba moras diabetes, fuan, tumor no aimoruk anestesia ne’e karun tebes, entaun dificulta ami atu foti desizaun sosa uluk aimoruk ida ne’ebe bainhira orsamentu ki’ik,” nia hateten.
Maibe, nia dehan buat ne’ebe sira halo mak konsultasaun ba utilizador sira hodi redusaun kuantidade aimoruk sira ne’ebe ho folin karun no buka fali aimoruk modelu seluk ne’ebe bele kura moras hanesan ho kustu ki’ik atu bele sosa aimoruk hotu.
Nia sujere, governu ida ne’e atu tau orsamentu ho montante $6.9 miloens ba kompras aimoruk deit tanba nesesidade aimoruk aumenta maka’as no kustu aimoruk ne’ebe karun tebes no orsamentu apropriadu balun hodi sosa konsumoves no reagente sira.
Iha parte seluk, komunidade Mateus Amaral espera ho ministru foun ne’e bele ona rezolve problemas falta aimoruk, ambulansia no seluk ne’ebe durante ne’e sai preokupasaun ba povu.
“Ami nia esperansa, mediku ida sei halo ezersisio diak liu tan ba servisu atendimentu saude ba publiku, liu –liu rezolve ba halerik komunidade nian ba aimoruk, ambulansia no falta pesoal saude,” nia esperansa.