Ema 993,647 Konsege Hemu Aimoruk DEC no Albendazole

Husi total ema 1,146,843 ne’ebe voluntariu sira registu, nain 993,64 mak konsege hemu aimoruk Diethylcarbmazine (DEC) no Albendazole iha segundu faze implementasaun programa Mass Drug Administration tinan 2017.

Aimoruk ida ne’e, fahe ba komunidade sira iha teritorio tomak atu hemu hodi intrompe transmisaun moras limfatik filariasis (LF) ou ain potis no Soil transmitted Helminthiasis (STH) ou infeksaun lumbringa.
Konsultan Nasional Neglected Tropical Dieases (NTDs) husi Organizasaun Mundial Saude (OMS), Paulino Pinto hateten implementasaun MDA ba segundu faze hatudu progressu diak, tanba munisipio hotu atinji tarjetu mundial ne’ebe OMS fo.
Nia dehan, tarjetu mundial ne’ebe OMS iha kada munisipio ida minimu tenke atinji 65% komunidade konsumu aimoruk ida ne’e.
“Ita mantein ho rezultadu ne’ebe iha tinan lima nia laran elimina Limfatik Filariasis (LF), ita optimista tanba ita liu hela tarjetu minimu ne’ebe global hakarak,” nia hateten bainhira halo aprezentasaun iha enkontru avaliasaun programa NTDs iha salaun UNDP Obrigado Barak, Dili.
Nia hateten, iha primeira faze implementasaun tinan kotuk (2016) iha munisipios lima (Ainaro, Baucau, Dili, Manufahi no Viqueque) la konsege atinji tarjeitu minimu ne’ebe iha, maibe tinan ida ne’e kuaze atinji hotu 67% ba leten.
Moras ain potis ga limfatik filariasis mak moras kroniku, infesiozu no bele hamosu disabilidade ne’ebe kauza husi lumbringa filarial.
Bainhira lumbringa microfilaria moris ona iha ema nia ran, maka sei estraga ema nia sistema limfatiku hodi hamosu bubu iha ema nia liman no ain.
Enkuantu transmisaun parasite filarial husi ema ida ba ema seluk liu husi susuk Culex, Anopheles Barbirostris no Mansonia. Bainhira susuk tolu ne’e tata ema ne’ebe afetado no tata fali ema seluk maka ema ne’e sei hetan moras ida ne’e.
Entretantu, Diretor Saude Munisipio Bobonaro Vitor Soares Martins hateten implementasaun MDA segundu faze sira atinji 70%, tanba iha kooperasaun servisu ne’ebe diak tebes ho autoridade munisipio no eskola sira.
Nia dehan, moras ain potis eziste mos iha Munisipio Bobonaro liu –liu iha postu administrative Balibo, Maliana Vila no Kailako.
“Sim, Bobonaro moras ain potis eziste duni maibe la barak, menus husi ema nain 10 ne’ebe professional saude sira halo ona intervensaun,” nia hateten
Alende moras ain potis, nia dehan munisipio Bobonaro mos sai risku ba iha moras Lepra tanba iha suku balun ne’ebe moras ida ne’e eziste hela.
Nia informa, durante fahe aimoruk ba komunidade, konsege identifika mos suspeitu balun ne’ebe professional saude sira foti ona sira nia ran hodi halo estudu iha laboratorium.
Nia hateten, obstaklu ne’ebe saude munisipio hasoru iha implementasaun programa mak transporte, maibe ho koordenasaun ne’ebe diak ho instituisaun publiku sira seluk hodi apoiu servisu ida ne’e.
Iha parte seluk, Diretor saude Munisipio Lautem Bernardo Amaral Lopes hateten implementasaun MDA tinan 2017 sira atinji 68%.
“Ami nia sujestaun, mak presiza hametin koordenasaun no kolaborasaun ne’ebe iha, hein katak faze tuir mai iha tinan 2018 ne’e atividade la’o diak liu tanno fo impaktu ne’ebe diak ba rezultado,” nia hateten
Nia dehan, durante implementasaun, sira konsege identifika suspeitu moras ain potis nain hitu ne’ebe tama ona iha prosesu tratamentu tuir protokolu ne’ebe iha.