Rejiaun Sudeste Aziátiku Deklara Livre Husi Moras Polio

Nasaun 11 inklui Timor –Leste ne’ebe tama iha Rejiaun Sudeste Aziatiku deklara sira livre ona husi moras polio, tanba laiha ona kazu ne’ebe registu, maibe moras seluk hanesan sarampu no rubella sai nafatin problema ba saude publika iha nasaun membru sira.

Nasaun Membru sira mak hanesan Maldives, India, Srilanka, Myanmar, Bhutan, Timor –Leste, Bangladesh, Thailand, Republik Korea, Nepal, Indonesia.
Atinjimentu ne’ebe rejiaun ne’e halo, fo kontribuisaun ba iha eradikasaun global ba moras polio, hodi marka istoria ba susesu bo’ot ida iha saude publiku nian.
Xefe Sentru Saude Vera Cruz, Dulce Tilman hateten tinan lima resin ona sira la regista moras polio, maibe moras sarampu no rubella sei registu nafatin.
Maske nune’e, nia dehan servisu imunizasaun ba labarik sira nafatin la’o liu –liu atu prevene moras perigu sira ne’ebe afeita labarik sira nia saude, hanesan moras sarampu, rubella no seluk tan.
Nia hateten, imunizasaun ne’ebe introdus iha Timor –Leste mak imunizasaun hepatitis B ba bebe ne’ebe foin moris, vasina BCG atu prevene moras Tubercolouse no vasina seluk atu prevene sarampu, rubella no tetanus.
“Sarampu ne’e moras ne’ebe hada’et, tanba ne’e bainhira mosu kazu, ami foti medidas lalais atu halo vasinasaun ba labarik sira hotu iha area ne’eba,” nia hateten iha servisu fatin Kaikoli, Dili.
Nia dehan, labarik ne’ebe hetan imunizasaun kompletu mos bele hetan moras sarampu no seluk tan, maibe risku ba mate ki’ik kompara ho labarik sira ne’ebe la hetan vasina kompletu.
Nia informa, tempu ba vasina mak hanesan labarik foin moris mai hetan uluk vasina hepatitis B no BCG, bainhira idade fulan neen vasina atu prevene moras mear naruk, fulan sia labarik hetan tan imunizasaun sarampu no rubella.
Depois labarik tinan ida fulan neen, nia dehan sona tan vasina sarampu no rubella no bainhira labarik tama ona idade eskola sona repete fali tan dala ida.
Portantu dadus Organizasuan Mundial Saude (OMS) hatudu katak tinan kotuk labarik hamutuk milaun 3 iha rejiaun ida ne’e bele hetan ona moris iha tinan lima primeiru kompara ho tinan 1990 liu ba, ne’e hanesan redusaun ida ne’ebe dramatiku iha mundu. Rejiaun fo ona kontribuisaun bo’ot ba iha mortalidade global ba labarik sira ho idade tinan lima mai kraik tun ba 25% husi 37% iha periodu ne’ebe hanesan.
Progresu sira ne’e, hatudu katak nasaun membru sira husi rejiaun ida ne’e hakat liu ona tarjetu Objetivu Dezenvolvimentu Sustentavel relasiona ho saude labarik sira nian no iha tinan hira mai labarik barak la’os deit tahan moris, maibe iha kresimentu ne’ebe diak, saudavel, forte no sai adulto ne’ebe produtivu.