- Publika iha: 29 Janeiro 2018
Xefe Departamentu Programa Tubercolouse iha Ministerio da Saude (MdS), Costantino Lopes hateten kada tinan servisu saude munisipios konsege detekta deit kazu (positive) moras Tubercolouse foun kuaze 3 mil.
Numeru ne’e, nia konsidera ki’ik tebes, tanba estimasaun ne’ebe Ministerio da Saude iha tenke detekta kazu foun 6 mil iha tinan ida.
Nia dehan, deteksaun kazu menus tanba kondisaun geografika ne’ebe susar asesu ba fasilidade saude e mos tanba komunidade la fo importansia ba saude.
“Ami mobiliza parseiru internasional no nasional sira atu adopta sistema foun katak ekipa ba komunidade ne’ebe iha sintomas TBC hodi halo screening,” nia hateten iha salaun Ministerio Saude Palacio da Sinzas, Dili.
Nia informa, estatistika hatudu insidensia TBC aas tebes iha Timor –Leste kompara ho nasaun seluk iha Regiaun Sudezte Aziatiku.
Antes ne’e, professional saude sira hein deit iha fasilidade saude e komunidade mak mai halo konsulta entaun komunidade barak la halo konsulta no moras ida ne’e kontinua da’et.
Iha parte seluk, Diretor Saude Munisipio Bobonaro Vitor Soares Martins hateten iha tinan kotuk (2017) husi nasional fo tarjetu 541, maibe realidade konsege halo deit screening ba ema nian 270.
Husi numeru ne’e, nia dehan iha nain 180 mak positive sofre Tubercolouse no tama ba faze tratamentu intensive fulan rua nian.
Nia hatutan, husi numeru ne’e maioria susesu iha tratamentu no nain rua mak droup out husi tratamentu tanba lakon kontaktu.
“Ami nia difikuldade mak depois halo deteksaun positive, sira tenke halo tratamentu intensive fulan rua, maibe problema ami ba buka sira iha diresaun ne’ebe sira fo laiha, entaun difisil atu halo follow up,” nia hateten.
Kona ba ekipamentus, nia dehan agora laiha problema tanba iha tempu besik sei estabelese tan makina Gen Xpart iha Ospital Referal Maliana hodi bele halo diagnostiku ikus.
Nia dehan, iha tinan hirak liu ba konfirmadu atu halo diagnostiku, sira tenke haruka kabeen tasak mai iha klinika Klibur Domin iha Tibar, tanba laiha makina Gen Xpart.
Tanba ne’e, ho instalasaun makina ne’e bele apoia servisu deteksaun kazu fouan ba iha moras TBC iha Munisipio Bobonaro rasik.