Quinta, Abril 18, 2024
Total visitors: 766366

Diretora Executiva Forum Komunikasaun Feto Timor Lorosa’e (FOKUPERS), Maria José Guterres hateten durante tinan 2020, sira simu Vitima Violensia Bazea ba Jeneru (VBJ) hamutuk nain 304, no nain 252 obrigado hela iha uma mahon tanba la sente seguru iha uma rasik.

Diretora Executiva Forum Komunikasaun Feto Timor Lorosa’e (FOKUPERS), Maria José Guterres hateten durante tinan 2020, sira simu Vitima Violensia Bazea ba Jeneru (VBJ) hamutuk nain 304, no nain 252 obrigado hela iha uma mahon tanba la sente seguru iha uma rasik.

Nia dehan, violensia ne’ebe feto no labarik sira hetan mak violensia domestika, violasaun seksual, abuzu seksual, insestu, infantisida, tenta omesidu, trafiku humanu, no kazu sivil sira seluk hanesan abandonu.

“Kazu bo’ot liu mak violensia domestika ne’ebe laen baku feen no inklui kazu ba labarik sira ho numeru ne’ebe bo’ot hanesan abuzu seksual nain 19, insestu nain 10, violensia publika 4, violasaun seksual ba labarik 20, ne’e ita hare kazu ne’e ho numeru ne’ebe a’as,” nia hateten iha serisu fatin Farol, Dili.

Nia dehan, husi total kazu VBJ ne’ebe registu, kazu nain 52 mak hetan ona desizaun final iha tribunal no restu iha ministerio publiku sei prosesu ba tribunal.

Nia hatutan, desizaun ne’ebe iha ba kazu abuzu seksual ba minoridade ho pena prizaun husi tinan 6 to’o tinan 16, maibe ba kazu violensia domestika desizaun barak ho pena preventiva iha uma husi tinan 2 hatun ba tinan 1 no husi tinan ida hatun ba fulan 6.

Nia informa, dificuldade ne’ebe sira hasoru iha periodu 2020, problema finansiamentu no kondisaun uma mahon ne’ebe, liu-liu espasu ladun bo’ot atu bele akumula vitima sira ho nia familia ne’ebe tuir tanba vitima ne’ebe hela iha uma mahon hamutuk nain 252 no familia nain 240.

Nia dehan, agora dadaun vitima ne’ebe sei hela iha uma mahon Dili, Maria Tapo Munisipio Bobonaro hamutuk nain 35 no familia nain 15.

Iha parte seluk, Membru Grupo Feto Parlamentar Timor-Leste, Deputada Gabriela Alves husu governu atu harii taan uma mahon iha munisipio sira hodi fo espasu ne’ebe seguru no konfortavel ba vitima sira tanba numeru kazu violensia bazea ba jeneru kuaze iha munisipio akontese ho numeru ne’ebe a’as.

Nia fo ezemplu, iha munisipio Ainaro vitima sira provizorio toba iha xefe Unidade Polisia Vulneravel (VPU) no pontu vocal Ministerio Solidaridade Sosial no Incluzaun sira nia uma antes evakua ba uma mahon Salele Suai Covalima.

“Presiza tebes iha uma mahon ida iha munisipio Ainaro hodi akomoda vitima sira no hare mos numeru kazu violensia bazea ba jeneru iha munisipio ne’ebe aumenta beibeik. Se labele harii uma mahon bele uma tranzitorio ida atu bele akomoda vitima sira,” nia hateten.

Nia dehan, vitima minoridade sira ne’ebe hela iha uma mahon Salele labele asesu ba eskola tanba distansia uma mahon ho sentru eskola dook.

Nia hatutan, atu elemina violensia sira ne’e iha rai laran importante tebes fo formasaun ba komunidade sira kona ba asesu ba justisa, leis sira hanesan kodigu penal, kapasitasaun ba feto sira no sensibilizasaun kona ba saúde reprodutivu.