- Publika iha: 13 Abril 2021
Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste, Doutor Rui Maria de Araújo anunsiu ba publiku katak iha loron 12 fulan Abril tinan 2021, rezultado teste PCR konfirma sidadaun mane ida ho idade 46 mate ho Covid-19.
Nia salienta, relatorio husi mediku sira iha sala emergensia hatudu matebian tama ho estado sonolentu tanba nia tensaun 140 pur 90, respirasaun frekuensia a’as loos, no matebian kaben sulin makas inklui mos akontese hemoragia balun husi tilun.
Nia dehan mediku sira iha emergensia halo atendimentu resusitasaun uluk, antes hasai mos radiografia, no tuir protokolu normal ne’ebe iha halo mos ezame teste Covid-19 liu husi ezame PCR, no rezultado PCR hatudu ninia CT (Cycle Threshod) iha 25.1.
“Ami komprende preokupasaun hotu ne’ebe familia sira hato’o, maibe evidensia sentifika ita labele nega. Hakarak hato’o ba publiku katak forsa tarefa ba prevensaun no mitigasaun surtu Covid-19 no ministerio da saúde hare husi prespetiva saúde publika, ema ne’e tenke ba hakoi iha fatin espesial ne’ebe estado prepara ona haneasn mos obitu ida anterior ne’ebe akontese,” nia hateten liu husi konferensia imprensa via zoom iha sala situasaun Centru Convesaun Dili.
Nia hateten pasiente Covid-19, ne’ebe mate ona virus iha isin multiplika aan lalais liu, no analiza sentifika ida ne’e konprovado ho rezultado teste matebian nian ne’ebe hatudu antes iis kotuk rezultado PCR hatudu CT 25.1, maibe depois iis kotuk hasai amostra teste fali rezultado PCR hatudu 18.6. signifika virus ne’e replica lalais depois mate tanba ne’e mundu tomak adopta protokolu halo funeral espesifiku tuir protokolu ne’ebe rekomenda husi Organizasaun Mundial Saúde (OMS).
Nia informa ministerio da saúde ho apoia husi forsa tarefa ba prevensaun no mitigasaun surtu Covid-19 iha Timor-Leste, nafatin firme ho pozisaun matebian tenke lori ba hakoi iha Metinaru tuir protokolu Covid-19 nian atu labele tau iha risku laos deit familia, maibe ema seluk ne’ebe partisipa iha atividade seluk relasiona ho funeral tradisional hanesan baibain.
Nia haktuir, ekipa vijilansia mos hasai amostra husi familia matebian nain 3 hodi halo teste PCR, no rezultado hatudu nain 2 husi nain tolu ne’e konfirmadu positivu Covid-19.
Iha parte seluk, lider nasional Kay Rala Xanana Gusmão kestiona servisu ekipa saúde nian atu responde ba surtu Covid-19, no la simu deklarasaun saúde nian matebian mate ho Covid-19 tanba matebian moras kleur ona iha uma.
Nia dehan familia lori matebian to’o ba hospital iha mediku estranjeiru nain 3 no Timor oan ida maka atende no halo analiza diagnostika ba matebian, no dehan matebian mate tanba stroke.
“Hau respeita estadu nia servisu, hau mos laos koalia konaba Covid. Kuandu servisu didiak mak ita foin fiar, servisu ladun ita atu fiar oinsa tanba ne’e mak ohin ami diskuti oituan katuas ne’e laos Covid. Familia tomak ne’ebe trata iha fulan ida tomak laiha Covid katuas bele hetan fali Covid. Se atu hetan Covid labarik sira lao ba mai ne’e mak lori ba to’o katuas, maibe sira hotu diak. Katuas mate tanba stroke ran sai agora dehan fali mate ho Covid, ne’e ami la simu ami hein atu ba hakoi nia,” nia hateten.
Nia dehan familia la presiza estado nia kaixaun, maibe familia hakarak deit mate isin atu ba hakoi iha fatin ne’ebe familia deside.
Tuir informasaun, familia lori matebian ba hospital nasional iha loron 11 fulan Abril kalan tanba matebian akontese ran sai husi tilun, maibe matebian moras kleur ona iha uma.