MAP Enkoraja Haki’ak Na’in Aplika Medida Bioseguransa

Diretora Nasionál Veterinaria, iha Ministériu Agrikultura no Peskas (MAP), Dotora Joanita Bendita da Costa Jong hateten governu sei foku ba programa bioseguransa, liu-liu fó formasaun no apoia tékniku ba haki’ak na’in ba animál hotu atu dezenvolve luhan ne’ebé aplika medida bioseguransa hodi hasa’e produsaun,tanba governu hakarak aumenta produsaun animál ba 20% iha tinan 2028, hodi redús importasaun produtu animál husi estranjeiru.

Nia dehan medida bioseguransa mak prátika ne’ebé di’ak liu, atu prevene moras sira ne’ebé bele ataka animál, nune’e mós bele afeta haki’ak na’in sira inklui saúde populasaun sira-nian.

“Polítika governu nian kontinuasaun, katak ita nafatin kontinua aplika media bioseguransa la’ós de’it ba fahi, maibé ba más animál seluk hanesan karau.

Ita-nia rekursu finanseiru ne’e foku ba haree oinsa habelar programa bioseguransa,” nia hateten hafoin partisipa iha serimónia asina renovasaun akordu kooperasaun entre MAP no Menzies School of Health Research, iha Lesidere, Díli.

Nia hateten programa re-stocking ba fahi, sira fó ona kapasitasaun no apoia téknika ba institusaun haat hanesan CMM Hera, Eskola Katólika Fatumaka, Eskola Téknika Agricola Fuiluro no Sentru Treinamentu Produsaun Animál Dotik atu hasa’e fini fahi ne’ebé saudável no livre husi virus African Swine Fever (ASF) hodi distribui fali ba haki’ak na’in seluk ne’ebé hakarak haki’ak ho aplikasaun medida bioseguransa.

Nia hatutan esforsu ne’e hatudu rezultadu di’ak, tanba laiha ona fahi ne’ebé mate no produsaun mós aumenta.

Nia haktuir sira mós hetan apoia husi Menzies estabelese ona laboratóriu veterinária ho fasilidade ne’ebé avansadu tebes atu halo analiza ba moras sira ne’ebé afeta animál. No sira mós iha ona sistema atu kontrola utilizasaun aimoruk antibiotika ba animál sira.

Iha parte seluk, Senior Research Fellow and Animál Health Lead, Dr. Shawn Ting afirma, sira-nia komitmentu atu kontinua kolaborasaun ho MAP intermus reforsa sistema survelénsia moras animál nian, liu-liu hasa’e kapasidade laboratóriu veterinária nian atu halo analiza ba moras sira ne’ebé afeta animál.

Nia dehan moras rua ne’ebé sira identifika sai prekupasaun mak moras brucellosis ne’ebé afeta karau no moras rabies afeta asu, tanba moras rua ne’e zonotika katak bele afeta mós haki’ak na’in sira no komunidade.

“Ami-nia kolaborasaun, kontinua servisu besik liutan ho MAP, ne’ebé inklui mós haforsa kapasidade laboratóriu nian, tuun ba baze koleta amostra sira ho di’ak no analiza dadus sira-ne’e hamutuk,”nia hateten.

Nia hateten ho akordu ne’ebé asina entre Menzies no MAP, ne’e sinal katak sira prontu atu servisu hamutuk ho governu haree prioridade sira ne’ebé trasa ona iha planu tinan sira tuir mai hodi hasa’e produsaun animál.