Sexta, Março 29, 2024
Total visitors: 766366

Sidadaun ho kondisaun defisiensia fisiku, Frederico Hornai hateten sira konsiente iha direitu atu asesu ba atendimentu kuidadu saúde, maibe durante ne’e sira difisil asesu ba fasilidade saúde tanba konstrusaun ne’ebe la asesivel ba sira, no sira mos hetan diskriminasaun husi profesionais saúde sira.

Sidadaun ho kondisaun defisiensia fisiku, Frederico Hornai hateten sira konsiente iha direitu atu asesu ba atendimentu kuidadu saúde, maibe durante ne’e sira difisil asesu ba fasilidade saúde.

Nia espera, estado no governu bele konsidera nesesidade ema ho defisiensia iha politika no planu konstrusaun sira iha rai laran tanba asesibilidade laos deit ba ema ne’ebe ho defisiensia, maibe ba ema sira ne’ebe kondisaun normal.

“Ami ho defisiensia sei hetan diskriminasaun bo’ot, tanba primeiru konstrusaun ba fasilidade saúde sira la asesivel ba ami, no atendimentu ne’ebe la ho dignu ba ami,” nia hateten bainhira partisipa iha enkontru orientasaun kona ba violensia bazeia ba jeneru, dizabilidade no direitu umanu ba pesoal saúde no parseiru komunitariu Munisipio Dili, iha salaun Hotel Luz Clarita, Dili.

"Ami nia esperensia hasoru iha tinan liu ba, ami nia maluk defisiensia feto sira isin rua ba partus pesoal saúde sira uza lia fuan ne’ebe la merese atu koalia ba ami nia maluk sira, ne’e mak ami sente ladun diak.”

Nia dehan, sira nafatin halo advokasia ba governu atu garante edifisio hotu iha asesibilidade ba ema ho defisiensia tanba ema se deit bele hetan defisiensia iha tempu ruma.

Nia haktuir, dadaun ne’e moras barak ne’ebe halo ema sai defisiensia tantu ema povu ki’ik no ema bo’ot sira tanba ne’e asesibilidade ne’e importante tebes atu ema ida hetan defisiensia bele kontinua halao knar hanesan tempu sira ho kondisaun normal.

Iha parte seluk, Diretora Servisu Saúde Munisipio Dili, Agostinha Segurado rekonhese profesionais saúde balun dala ruma hasai lia fuan ne’ebe perturba maluk sira ho defisiensia, maibe enkoraja ema hotu ne’ebe hare aktu sira ne’e atu notifka no hato’o ba sira hodi buka solusaun atu hadia atendimentu sira ba ema ho defisiensia.

“Profesional saude hotu liu husi juramentu katak sei tau segredu, tau aas ema nia dignidade, fo asistensia ne’ebe seguru ne’e iha juramentu iha. Laos ita bo’ot sira deit, hau mos rona balun sira hare ema ho defisiensia ba ho isin rua dala ruma sira hakfodak laos diskrimina sira, maibe intensaun atu hateten ne’e risku ba inan,” nia hateten.

Nia hateten, ministerio da saúde ho apoia husi governu Australia liu husi PHD iha tnan 2019, produs ona livrinhu atendimentu saúde ba ema ho defisiensia atu profesional saúde sira utiliza hanesan matadalan ida hodi fo atendimentu ba sidaduan sira ne’ebe ho kondisaun defisiensia.