- Publika iha: 03 Agosto 2021
Membru Parlamentu Nasional, Deputado Antonio da Conceição nafatin fo alarme ba governu atu ativu halo asaun sosial hodi ajuda povu kibi’it laek sira atu asegura sira iha asesu ba aihan iha situasaun emergensia.
Nia dehan tinan ida resin ona governu aplika estado emergensia ho medida politika serka sanitaria no konfinamentu obrigatoriu hatodan tebes povu sira nia moris.
“Populasaun barak, liu-liu inan feto sira maka simu liu todan ida ne’e. inan feto barak maka agora hili kalen mamuk iha fatin-fatin hodi faan buka foos kilo ida ba sira nia familia,” nia hateten foin lalais ne’e iha plenaria parlamentu nasional, Dili.
Nia hateten dadaun ne’e vendedor ki’ik sira hanesan vendedor animal, aifunan no aileba sira nakonu iha estrada ninin kapital Dili atu hetan rendimentu oituan hodi sustenta moris.
Nia hatutan governu iha meus no rekursu atu halo intervensaun hodi hakaman povu nia terus, liu-liu ativu halo asaun sosial ba povu kibi’it laek sira no halo intervensaun merkadu hodi redus presu nesesidade baziku atu povu iha kapasidade atu sosa.
Entretantu, Deputada Isabel Ximenes hateten surtu Covid-19 lori efeitu negativu bo’ot tebes ba sosio ekonomia povu nian tanba sosiedade lahetan rendimentu ne’ebe sufisiente atu sustenta moris lorloron nian.
“Vendedor modo no aifuan sira iha munisipiu nia rendimentu depende ba ema hira ne’ebe halo viajen husi nasional ba munisipio no entre munsipiu sira, maibe ho implementasaun serka sanitaria halo sira nia rendimentu tun makas kauze 99% tanba laiha visitante,” nia hateten.
Nia hateten governu iha responsabilidade moral atu tau matan urgente ba situasaun ida ne’e, liu-liu halo intervensaun ekonomiku ne’ebe rapidu atu vendedor sira bele iha fonte rendimentu hodi sustenta sira nia moris.
Nia preokupa ho servisu governu nian atu prevene no mitiga surtu Covid-19 iha rai laran, tanba maske aplika estado emergensia ho medida politika sira serka sanitaria, maibe dadus lokal kontinua registu no dadaune variante delta mos tama ona iha rai laran ho 4 kazu, ne’ebe deteta iha fatin kuarentina sira.
Iha parte seluk, Ministru Presidensial Konseilho Ministru, Fidelis Manuel Leite Magalhães rekonhes la fasil halo jestaun ida hodi salva vida no hasa’e kresimentu ekonomia iha situasaun emergensia, maibe governu nafatin halo esforsu atu foti desizaun sira lahamate sidadaun no kresimentu ekonomia.
“Ita tenke rekonhese katak ita nia rai ne’e ita nia oferta ba nesesidade baziku seidauk sufisiente tanba ne’e maka ita sei kontinua dependensia ba ita nia nasaun komersial sira, liu-liu Indonesia. Ho ida ne’e maka dificuldade ne’ebe iha no ameasa variante ne’ebe iha ita tenke halo desizaun ne’ebe la hamate ita nia sidadaun no kresimentu ita nia ekonomia,” nia hateten.