Sexta, Março 29, 2024
Total visitors: 766366

Diretur Executivu, iha Centru Logistika Nasional, Jacinto Paijo hateten governu deside ona hasa’e presu hare kulit husi 40 centavus ba 52 centavus kada kilo, atu fo insentivu ba grupo agrikultor sira hasa’e produsaun iha rai laran.

Diretur Executivu, iha Centru Logistika Nasional, Jacinto Paijo hateten governu deside ona hasa’e presu hare kulit husi 40 centavus ba 52 centavus kada kilo.

Nia dehan programa cesta bazika finaliza ona, maibe governu nafatin fo prioridade sosa produtu lokal atu motiva agrikultor sira hasa’e produsaun hodi kontribui ba politika governu nian ba redus produtu importasaun.

“Governu garantia sosa produtu lokal tanba ne’e maka parte CLN nian, ami kria ona sentru prosesamentu no armajenamentu hat hanesan iha Maliana, Natarbora, Baucau no Tibar, Dili ho kapasidade kada loron dulas hare kulit 20 toneladas, no kapasidade armajena 5 mil toneladas. Signifika agora ami halo hela kampanha motiva grupo sira hasa’e produsaun,” nia hateten hafoin partisipa iha lansamentu relatorio monitorizasaun membru Forum NGO Timor-Leste nian konaba programa cesta bazika, iha salaun FONGTIL Kaikoli, Dili.

Nia hateten CLN iha papel importante atu implementa politika governu nia ba redus dependensia produtu importasaun liu husi fo prioridade sosa produtu lokal, maibe sira sosa deit produtu ne’ebe merkadu presiza hanesan hare tanba ne’e laos produtu hotu.

Nia hatutan tinan 2021, sira sei sosa hare kulit hamutuk 4,350 toneladas, ne’ebe hahu ona husi munisipiu Maliana ho 400 toneladas husi 27 grupos agrikultor no sei kontinua ba munisipiu seluk ne’ebe hahu koleta dadaun ona.

Nia informa orsamentu ratifikativu ba asuntu asegura aihan tau $2 miloens tanba ne’e produsaun rai laran la sufisiente maka governu mos planu atu sosa foos importasaun hamutuk 10 mil toneladas husi governu Thailandia atu bele apoia asegura aihan ba populasaun sira.

Tuir dadus actual stok foos iha armajen CLN hamutuk 6 mil toneladas, ne’ebe sei bele aguenta to’o iha fulan Novembru no iha mos stok foos husi setor privado sira tanba ne’e sufisiente hela responde ba nesesidade nasional.

Iha parte seluk, Diretur Executivu Forum NGO Timor-Leste, Daniel Santos do Carmo hateten programa cesta bazika fo duni motivasaun ba agrikultor sira atu halo servisu hodi hasa’e produsaun tanba ne’e programa sosa produtu lokal tenke iha sustentabilidade.

“Kontinuasaun programa sosa produtu, no CLN laos deit atu sosa produtu hare no batar, maibe produtu seluk hanesan fore keli, fore mungu, koto, liis no seluk tan atu motiva ita nia agrikultor sira produs produtu hira ne’e,” nia hateten.

Nia rekomenda ba governu atu iha mekanismu implementasaun ne’ebe diak ba programa save sira ba rekuperasaun ekonomia, atu investimentu sira ne’e fo duni impaktu diak ba hadia ekonomia rai laran.