PN Aprova Rezolusaun Medida Prevensaun Krime Infantesidu

Vice Presidente Parlamentu Nasional, Deputada Maria Angelina Lopes Sarmento hateten membru parlamentu aprova ona rezolusaun ida kona ba medida prevensaun ba krime infantisidiu, liu-liu atu haforsa prosesu investigasaun sira ba kazu refere tanba dadus hatudu numeru krime ne’e a’as.

Nia dehan, krime ida komete husi inan no aman deside oho nia bebe ne’e krime omesidiu laos infantesidu, maibe dala barak iha sosiedade akontese krime sira ne’e fo sala ba feto, lahare husi parte segundu ne’ebe kontribui ba krime ne’e.

“Ita koalia kona ba infatisidiu ne’e krime ne’ebe komete husi inan. Omesidiu ne’e parte rua inan no aman komete hamutuk, maibe dala barak tribunal nia akuzasaun no ministerio publiku nia investigasaun sira la involve segunda parte ne’ebe hola parte iha prosesu krime ne’e, liu-liu tau lia hamutuk komete krime infantisidiu no omesidio,” nia hateten iha Hotel Novu Turismu, Dili.

Nia konsiente krime infantisidiu ne’e refere loos ba feto, maibe dala barak akontese krime ne’e laos inan nia hakarak. Maibe tanba hetan presaun husi mane lakohi responsabiliza, hetan isin rua tanba insestu ou hetan violasaun seksual ne’ebe nia rasik lahakarak, entaun tenke investiga profunda atu lori ema ne’ebe involve hodi toma responsabiliza ba aktu rasik.

Iha oportunidade ne’e, nia enkoraja feto sira tenke brani atu koalia nakloke bainhira hasoru situasaun hanesan ne’e atu se deit mak komete krime ne’e responsabiliza no sosiedade mos bele hare ho horizonte ida nakloke katak fun husi krime ne’e mai husi feto no mane ida, laos feto mesak.

Iha parte seluk, Presidente Organizasaun Rede Feto Timor-Leste, Yasinta Lujina apresia ho membru parlamentu nasional sira nia inisiativa hodi hamosu rezolusaun ida espesifiku atu haforsa implementasaun medida prevensaun krime infatesidiu iha rai laran.

Nia dehan, krime infatisidiu ne’e situasaun sosial ne’ebe akontese actualmente no sai preokupasaun ema hotu nian tanba ne’e importante tenke prosesu kazu ne’e ho justu ba feto no mane ne’ebe komete. Ho ne’e mak bele kontribui ba redus no kombate krime ne’e iha rai laran.

“Ita apresia membru parlamentu sira hahu ona hanoin tau lei hare ba kestaun ida ne’e no kriminaliza aktu ida ne’e. Ita hare dala barak iha kazu ida ne’e ema nia matan hare liu ba feto sira no haluhan ema ne’ebe involve iha akontesementu ne’e, liu-liu ema ne’ebe kontribui ba aktu feto isin rua no iha bebe tanba infantesidiu ne’e mai husi prosesu ida involve ema nain rua,”nia hateten.

Nia dehan, feto ne’ebe komete krime tenke responsabiliza nia aktu, maibe mos iha kazu infantisidiu ne’e laos feto deit mak responsabiliza tanba feto no mane ida hamutuk mak iha oan.

Iha fulan tolu liu ba, Doutor Rui Maria de Araújo, bainhira sai orador principal iha seminario nasional ho tema kona ba konsiensializa mentalidade foinsa’e nudar ajente transformador no kontrolu sosial hodi kontribui ba kombate kazu infantesidu hateten, sientifikamente kazu oho bebe ne’e fahe ba kategoria tolu mak neonatisida, infantisida, no filisida. Neonatisida katak inan oho oan rasik ne’ebe moris 24 oras, infantisida katak oho oan depois 24 oras to’o tinan ida, no falisida katak oho oan rasik ne’ebe idade tinan ida ba leten ona.