Diretór Jerál, iha Ministériu Joventude, Desportu, Arte no Cultura (MJDAC), David Tomas de Deus hateten sira servisu hamutuk ho ajénsia Fundu Nasoens Unidas ba Populasaun (UNFPA), dezenvolve no introdús matadalan edukasaun seksuál komprensivu ba foinsa’e sira iha nivel eskola no komunidade atu joven iha koñesimentu klean kona-ba funsaun orgaun iha isin lolon no moras hada’et sira, nune’e sira iha abilidade prevene aan husi moras hada’et husi relasaun seksuál no isin-rua iha idade eskolár.

Diretór Jerál, iha Ministériu Joventude, Desportu, Arte no Cultura (MJDAC), David Tomas de Deus hateten sira servisu hamutuk ho ajénsia Fundu Nasoens Unidas ba Populasaun (UNFPA), dezenvolve no introdús matadalan edukasaun seksuál komprensivu ba foinsa’e sira iha nivel eskola no komunidade atu joven iha koñesimentu klean kona-ba funsaun orgaun iha isin lolon no moras hada’et sira.

Nia konsente joven feto sira barak isin-rua iha idade eskolár, ne’ebé obrigadu forma uma-kain, tanba sira laiha koñesimentu klean kona-ba isin lolon no oinsá iha relasaun ne’ebé saudável.

“Nia kauza balun mak sira menus koñesimentu, entaun governu servisu hamutuk ho parseru sira UNFPA, kontinua halo sensibilizasaun no formasaun ba joven sira oinsa hado’ok aan husi moras HIV no prevene isin-rua sedu no kaben sedu ne’ebé sira la hakarak,” nia hateten hafoin partisipa iha selebrasaun loron mundial joventude iha Lesidere, Díli.

Nia hateten sira mos introdus ona manual kona-ba relasaun saúdavel no sira forma ona fasilitador sira iha munisípiu atu halo sensibilizasaun informasaun ba joven sira iha área rurál hodi eleva sira-nia koñesimentu no abilidade hadok aan husi moras no prevene isin rua sedu iha idade eskolár.

Tuir dadus peskiza Saúde no Demografia tinan 2016, hatudu joven feto na’in 1000 ne’ebé isin-rua kada tinan na’in 42 mak isin-rua sedu ho idade tinan 15 até 19. Alende ne’e, Peskiza Sensu Populasaun tinan 2022, hatudu 15% feto foinsa’e idade 20 até 24 kaben iha idade tama tinan 18. No 20% joven feto idade tinan 20 até 24 mak iha ona oan bainhira idade tama tinan 20.

Iha parte seluk, Reprezentante Ajénsia Fundu Nasoens Unidas ba Populasaun, iha Timor-Leste (UNFPA), Pressia Arifín-Cabo hateten sira prontu atu apoia governu, liuhusi ministériu relevante sira promove edukasaun seksuál komprensivu ba joven sira iha eskola no iha komunidade no haforsa sistema nasionál saúde atu fó atendimentu saúde reprodutiva no planeamentu família ba populasaun, liu-liu joven sira.

“Agora ami promove hela edukasaun seksuál komprensivu iha eskola no komunidade atu adolesente no joven sira aprende kona-ba sira-nia isin lolon no promove relasaun ne’ebé saudável atu protese sira husi moras ne’ebé hada’et husi relasaun seksuál hanesan HIV, sifilis, hepatitis,” nia hateten.

Nia hateten polítika nasionál planeamentu familiár, la kobre joven sira. Maibé sira halo servisu makas hamutuk ho ministériu saúde atu fornese servisu kuidadu saúde seksuál no reprodutivu ne’ebé kualidade ba joven sira.

Nia hatutan joven sira iha asesu informasaun ne’ebé loos no sufisiente mak sira sei iha abilidade atu kontrola sira-nia aan di’ak liutan.