Quarta, Maio 15, 2024
Total visitors: 766366

Iha ambitu selebrasaun loron aniversario Universidade da Paz (UNPAZ) iha loron 9 Marsu, ba dala 15, Lider Nasional Kayrala Xanana Gusmão husu ba profesor sira atu promove diskusaun ba estudante sira iha prosesu aprendizajen.

Lider Nasional Kayrala Xanana Gusmão husu ba profesor sira atu promove diskusaun ba estudante sira iha prosesu aprendizajen.

Nia dehan, ensino superior iha papel importante tebes atu forma sidadaun sira sai sidadaun ne’ebe matenek no responsabilidade tanba ne’e tenke promove meus oi-oin hodi hadia kualidade ensino nian.
Nia hateten, diskusaun no seminario kona ba area hanesan administrasaun publika, saude, agrikultura, ekonomia no seluk tan tanba sidadaun ne’ebe matenek tenke iha hanoin luan, labele hatene deit iha area ida.
“Universidade labele fo deit formasaun tekniku no sientifiku ba alunus sira maibe universidade tenke fo atensaun bo’ot ba forma no prepara sidadaun ne’ebe diak, matenek no responsavel ba nasaun, ida ne’e maka baze ba dezenvolvimentu nasaun nian, tanba ne’e dosente sira, ami hakruk ba imi nia vontade no kompromisio ida ne’e,” nia hateten bainhira partisipa iha selebrasaun aniversario UNPAZ ba dala 15 iha salaun UNPAZ, Dili.
Alende forma ema matenek iha siensia, nia dehan importante mos edukasaun sidadania ba estudantes atu sira bele partisipa no buka kontribui ba dezenvolvimentu nasaun nian ho matenek ne’ebe sira hetan iha ensino superior.
Nia rekonese, iha tinan hirak ba kotuk ,halo protestu ida hasoru universidade UNPAZ kona ba sistema aprendizajen, hakarak ejiji ba universidade hotu –hotu atu hanorin ho dedikasaun tomak tanba instituisaun ensino superior iha misaun ida ne’ebe bo’ot tebes, prepara joven sira iha futuru e la’os deit sira nia future maibe nasaun nia futuru.
Entretantu, Reitor UNPAZ Lucas da Costa hateten UNPAZ iha nia prinsipio hat ne’ebe sai matadalan ba dosente no estudante sira atu la’o tuir.
Nia esplika, prinsipio hirak ne’e maka dosente no estudante sira bele tuir partidu politiku sira maibe labele lori universidade nia naran no labele halo pratika politika iha kampus.
Alende ne’e, diskusaun sira kona ba politika bele halo iha universidade, maibe tenke tama iha eskopu sientifiku nian.
“Iha situasaun krizi nasional, reitor deit maka bele reprezenta universidade hodi koalia iha liur hodi hamate instabilidade,” nia hateten.
Nia dehan, UNPAZ lakohi sai kompetetor ho Universidade Nasional Timor –Lorosa’e (UNTL) maibe halo esforsu atu hadia aan dadauk intermus infra-estruturas, kapasidade rekursu humanu hodi garantia kualidade.
Entretantu, Ministru Ensino Superior Longuinhos dos Santos hateten governu dala walu ona hamosu ministerio ensino superior tanba ho hanoin atu prepara rekursus humanus ne’ebe kualifikadu nudar area estrategiku importante ba dezenvolvimetu sustentavel nasaun nian.
“Ita hotu hatene katak sei iha dezafiu barak liu –liu iha nivel kapasitasaun rekursu humanu no kriasaun infra-estruturas ne’ebe tulun ita atu garantia kualidade edukasaun ne’ebe ita hotu hakarak,” nia hateten.
Nia dehan, dezafiu prinsipal ne’ebe ensino superior hasoru maka kualidade tanba ne’e atu hadia kualidade ida ne’e ejiji parseria entre governu no instituisaun privado sira, tan ne’e governu sei haforsa koperasaun diak ho instituisaun akreditadu sira.
Nia kompromete, governu sei elabora lei baze edukasaun ensino superior, aprova politika nasional atu regularize funsionamentu sistema ensino superior no finansiamentu.
Alende ne’e, sei promove mos formasaun dosente ba instituisaun privado sira iha lingua official nian hanesan Tetun no Portugues atu garantia kualidade kapasitasaun hodi kumpri konstituisaun no lei baze edukasaun nian.