Sábado, Maio 04, 2024
Total visitors: 766366

Diretór Ezekutivu NGO Mahon, Angelo Fernandes Ximenes hateten rezultadu peskiza hatudu sentru formasaun vokasionál ne’ebé hetan akreditasaun husi Institutu Nasionál Dezenvovlimentu Mão de Obra (INDIMO) barak liu iha kapital Díli, tanba ne’e joven sira husi munisípiu hotu tenke mai hela iha Díli atu tuir formasaun hasa’e koñesementu no abilidade tekniku hodi kompete ba merkadu traballu iha rai-laran no rai-liur.

Diretór Ezekutivu NGO Mahon, Angelo Fernandes Ximenes hateten rezultadu peskiza hatudu sentru formasaun vokasionál ne’ebé hetan akreditasaun husi Institutu Nasionál Dezenvovlimentu Mão de Obra (INDIMO) barak liu iha kapital Díli.

Nia dehan peskiza ne’e sira hala’o iha munisípiu Díli, Baucau, Covalima, Manufahi, Lautem no Ermera, ne’ebé kobre sentru formasaun vokasionál hamutuk 31 iha área oioin.

“Ami identifika sentru formasaun sira ne’ebé hetan akreditasaun barak eziste iha Díli, iha Munisípiu menus liu. No iha Díli, ami hetan sentru sira-ne’e sei menus fasilidade, tanba ne’e ami husu governu investe orsamentu ruma ba sira hadia fasilidade sira no apoia mós sentru formasaun sira iha munisípiu atu joven sira iha foho bele tuir de’it formasaun iha ne’ebá la presiza mai iha Díli,” nia hateten hafoin aprezentasaun relatóriu peskiza kualidade sentru formasaun vokasional ba foinsa’e sira hodi responde ba demanda merkadu iha Timor-Leste, iha salaun HAK Farol, Díli.

Nia hateten, hela iha Díli ne’e kustu moris karun, entaun ba joven sira ne’ebé kondisaun ekonomia família la premite mak sira labele asesu ba formasaun sira.

Kona-ba kualidade formasaun vokasionál iha rai-laran, nia dehan sentru formasaun sira-ne’e iha kualidade ona. Maibé presiza governu apoia orsamentu ba sira atu mellora kondisaun sira intermus ekipamentu pratika, formador sira hodi bele fornese formasaun ne’ebé kualidade ba joven sira atu sira bele iha abilidade kualifikadu kompete ho traballadór sira seluk husi nasaun seluk iha merkadu estranjeiru.

Entretantu, Diretór Ezekutivu FONGTIL, Valente da Costa Pinto hateten governu tenke investe iha edukasaun formasaun vokasionál tantu iha nasionál no área remotas atu joven sira iha abilidade kria servisu ba an rasik no bele mós kompete iha oportunidade servisu iha rai seluk.

“Ita hatene dadaun ne’e, nafatin iha númeru dezempregu ne’ebé besik ona metade husi populasaun Timor-Leste nian, tanba ne’e husu SEFOPE atu apoia di’ak liutan sentru formasaun sira hodi fornese formasaun ne’ebé di’ak kualidade atu ajuda joven sira kompete iha kampu servisu, labele lakon de’it iha faze kompetisasaun,” nia hateten.

Nia dehan asaun seluk ne’ebé governu tenke halo hodi redús taxa dezempregu no dezenvolve ekonomia mak tenke investe ona iha setór produtivu sira hodi aproveita joven sira ne’ebé iha ona koñesimentu no abilidade bele dezenvolve setór sira-ne’e.

Iha parte seluk, Diretór Jerál, iha Sekretaria Estadu Formasaun Profesional no Empregu (SEFOPE), Paulo Alves rekoñese presiza duni investimentu polítika ida di’ak ba formasaun profesionál atu ajuda hasa’e abilidade joven sira-nian iha área téknika nian hodi kompete iha merkadu servisu.

“Área formasaun profesionál ne’e vital tebes ba pais ida. Ita ko’alia kona-ba redús taxa dezempregu nian, ita tenke halo programa kapasitasaun barak liutan ba joven sira atu ita bele kompete ho maluk sira husi rai-liur. Tanba la kleur tan ita adere ba ASEAN mak ita-nia abilidade labele kompete ho sira mak investimentu bo’ot sira mai ne’e, ita-nia ema sei lakon,” nia koñsente.

Nia hateten governu da-sia nia programa foku makas ba polítika formasaun nian no sira mós halo ona peskiza hodi identifika nesesidade indústria merkadu rai-laran no área espesífiku.

Nia informa anualmente sentru formasaun sira ne’ebé akreditadu produs ema hamutuk 8000 resin no sira mós iha programa estájiu nasionál atu lori sira ba merkadu.