Segunda, Maio 06, 2024
Total visitors: 766366

Responsavel Ekipa Estabelesimentu Sentru Kardiaku, médiku espesialista fuan, Herculano Seixas informa agora dadaun iha médiku espesialista fuan Timoroan hamutuk na’in sia (9) mak hala’o hela servisu iha Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV), Díli no Ospital referral sira iha munisípiu.

Responsavel Ekipa Estabelesimentu Sentru Kardiaku, médiku espesialista fuan, Herculano Seixas informa agora dadaun iha médiku espesialista fuan Timoroan hamutuk na’in sia (9) mak hala’o hela servisu iha Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV), Díli no Ospital referral sira iha munisípiu.

Nia salienta rekursu ne’e naton ona atu asegura funsionamentu sentru kardiaku, ne’ebé governu esforsu hela estabelese iha Díli. Maibé sira sei presiza tuir tan formasaun sub-espesialidade durante tinan ida tanba husi na’in 9 ne’e, na’in 8 sei espesialista kliniku, na’in 1 de’it mak sub-espesialidade ba intervensaun.

“Konta mós ho sira ne’ebé servisu iha ospital referral sira, agora dadaun iha Timor-Leste, ita iha espesialista fuan na’in 9 hamutuk ho na’in 1 ne’ebé remata ona estudu kardiologia intervensaun nian.

Agora se ita estabelese sentru kardiaku, entau ami na’in 8 ne’e tenke ba foti tan sub-espesialidade tinan 1, tanba agora ami kardiologista klinika. Balun bele foti kardiologista intervensionista, kardiologista pedeatria, kardiologista aritmonologia atu haree de’it kona-ba ritmu fuan nian no reabilitasaun kardiovaskular,” nia hateten iha servisu fatin Bidau, Díli.

Nia dehan sira mós fó ona formasaun ba médiku jeral na’in 7 no enfermeiru na’in 11 kona-ba servisu kardiolojia bázika atu sira bele halo atendimentu ba pasiente sira ne’ebé ho moras fuan.

Kona-ba progressu estabelesementu sentru kardiaku, nia hateten pratikamente fahe ba faze 3 mak faze primeiru bolu pakote kondisionamentu, ne’ebé sei fornese servisu minimu. Durasaun ba faze ida ne’e termina iha fulan Dezembru tinan 2023, tanba ne’e durante periodu ne’e sei prepara kama ba servisu emergensia fuan hamutuk 5, kama ba kuidadu intensivu kardiovaskular hamutuk 10, kama ba internamentu kazu kardiovaskular hamutuk 20 no kria unidade kuidadu non invasivu atu halo estudu rutina hansan gravasaun fuan, leno fuan no monitoriza ambulatoriu ba tensaun alterial.

Nia hateten faze daruak nian bolu faze dezenvolvimentu, ne’ebé kalendáriu servisu husi fulan Setembru tinan 2023 até Julho tinan 2024. Durante periodu ida ne’e sei instala makina Catheterization Laboratory (Cath Lab) atu tau kadeli no bateria ba fuan nian no sei reforsa mos estudu radiologia sira ne’ebé liga ba fuan hanesan CT-Scan.

Nai hatutan faze datolu mak pakote komprensivu, signifika diagnostika sira avansadu ne’e bele halo iha rai laran hanesan CT-angiogram, Cardiac Magnetic Resonance Imaging (MRI) atu estudu sira hotu bele halo iha ne’e. No sei estabelese mos sentru rehabilitasaun ba fuan nian inklui unidade kardiologia pedatria, ne’ebé planu kalendariu hahú iha fulan Juñu tinan 2024 to’o Juñu 2025.

Nia haktuir dadus kliniku hatudu moras fuan ba ema adultu sira barak liu mak moras afeta ba uat ne’ebé fo ran ba fuan ka Penyakit Jantung Coroner. Moras ne’e nia forma aprezentasaun klinika mai ho atakasaun fuan, angina no fuan falha. Ba adolexente sira barak liu mak moras reumatismu fuan, ne’ebé kauza husi infesaun bakteria streptococcus. Ba labarik ki’ik sira foin moris barak mos moris mai sofre kedas moras fuan, ne’e mos kazu barak tanba durante isin rua inan sira laiha nutrisaun ne’ebé diak no sofre mos moras infesaun sira, entau bebé lahetan nutrisaun ne’ebé sufisiente ba formasaun fuan.

Iha parte seluk, Vise-Ministru Saúde ba asuntu Operasionalizasaun Hospitais, Flávio Brandão hateten governu sei halo esforsu fazeadamente eleva kapasidade ospitais intermus infrastrutura, ekipamentu diagnostika no rekursu humanu atu halo intervensaun ba kazu sira ne’ebé durante ne’e halo transferensia ba rai liur, hanesan kazu kankru, tumor no fuan.

“Primeiru ita refere ba kazu sira ne’ebé mak hetan numeru bo’ot haruka ba rai-liur hanesan kankru, tumor no kurasaun. Agora ba oin ita sei kontinua haruka, maibé ita fazeadamente komesa hasa’e kapasidade diagnostika iha rai laran no hasa’e kapasidade intervensaun iha rai laran, entaun servisu faze rua ne’e ita sei lao atu sedu no tarde ita sei la haruka pasiente ba rai liur,” nia hateten.

Nia hateten tinan hira liuba governu investe ona ba servisu hemodealisa nian iha HNGV, ne’ebé rezultadu hatudu pasiente sira ne’ebé fase ran bele hala’o de’it iha rai-laran no sira ne’ebé fase ran iha liur fila hotu mai iha rai-laran.

Nia hatutan esforsu ida ne’e mak governu sei halo iha tinan sira oin mai ba kazu kankru no kurasaun nian, bainhira servisu ida ne’e funsiona másimu ona mak sei la haruka tan pasiente sira ne’e ba rai liur, ne’ebé gasta kustu bo’ot.