Sábado, Abril 27, 2024
Total visitors: 766366

Sekretária Estadu ba Igualdade (SEI), Elvina Sousa de Carvalho hateten planu governu dala-sia, fó prioridade kria rejime jurídiku espesífiku ida hodi promove no proteje direitu traballadór doméstika sira-nian, tanba ema barak, liu-liu feto sira hala’o servisu ida-ne’e no barak mós hetan diskriminasaun, esploitasaun, no violénsia.

Sekretária Estadu ba Igualdade (SEI), Elvina Sousa de Carvalho hateten planu governu dala-sia, fó prioridade kria rejime jurídiku espesífiku ida hodi promove no proteje direitu traballadór doméstika sira-nian.

Nia dehan programa 120 dias ne’e SEI no Sekretária Estadu Formasaun Profesional no Empregu (SEFOPE) halo konsultasaun públika kona-ba esbosu lei traballadór doméstika atu rona entidade hotu nia hanoin.

“Agora ita hotu nia konsentrasaun mak kriasaun lei rejime jurídiku ba traballadór doméstika nian. Nune’e, ita iha lei proteje traballadora sira husi prátika sira ne’ebé ladun di’ak durante ne’e akontese, hanesan asediu seksuál, esploitasaun no esplorasaun ne’ebé akontese, servisu fatin ne’ebé la seguru no saúdavel ,” nia hateten hafoin partisipa diskusaun panel kona-ba lei traballu doméstika iha Timor Plaza, Díli.

Sekretária Estadu fiar lei ne’e sei hetan aprovasaun iha Konsellu-Ministru no Parlamentu Nasionál, tanba entidade hotu tantu governu, membru parlamentu no sosiedade sivíl iha ona konsensu katak lei ne’e importante no nesesáriu atu proteje traballadór doméstika sira.

Nia hateten iha futuru, governu mós sei kria kondisaun no fó formasaun ba traballadór doméstika sira atu eleva sira-nia kapasidade no abilidade servisu uma laran nian, hodi presta servisu ne’ebé kaulidade ba emrpegadór sira.

Nia informa iha tinan 2016, SEFOPE hahú elabora esbosu lei traballu doméstika nian, maibé la konsegue hetan aprovasaun iha Konsellu-Ministru. Iha governu da-hitu, submete fali de’it esbosu ne’e lakonsegue hetan aprovasaun lei ne’e kaduka tiha. Iha governu da-ualu, submete fali de’it esbosu ne’e nafatin la halo diskusaun to’o mandatu remata lei kaduka.

Entretantu, Prezidente Konfederasaun Sindikatu Timor-Leste (KSTL), Almério Vila Nova eziji governu nia komitmentu atu aslera kriasaun rejime jurídiku ne’e, tanba iha lei kódigu laborál nu 4/2012, artigu 2 hateten presiza kria lei espesífiku kona-ba traballadór doméstika nian.

“Governu nia komitmentu ne’e mak importante, tanba durante ne’e ita falta no menus buat barak ne’e, tanba komitmentu governu nian.

Governu hakarak fó protesaun másimu ba ema sira ne’ebé vulnerável tantu traballadór doméstika no traballadór jerál, liu-liu feto sira ne’ebé servisu uma laran tenke aprova lei espesífiku mak dalan ida atu alkansa traballu dignu ba traballadór doméstika sira,” nia hateten.

Nia informa iha kazu barak ne’ebé empregadór sira haruka sira servisu oras naruk nia laran laiha pagamentu ba oras extra, laiha kontratu, saláriu la tuir saláriu mínimu, halo diskriminasaun no violasaun seksuál.

Nia hatutan tuir lei saláriu mínimu iha Timor-Leste, $115 kada fulan no oras servisu oras ualu loron ida. Maibé kuandu liu ona ida-ne’e traballadór sira iha direitu atu hetan pagamentu extra.

Iha parte seluk, Empregadora Kathleen Gonçalves hateten servisu doméstika ne’e iha oin rua mak hela no servisu iha laran hotu no ida seluk hela iha uma mak ba halo servisu, tanba ne’e presiza defini klean no klaru iha lei ne’e.

“Dezafiu ne’ebé ami hasoru iha Timor-Leste mak menus kapasidade no abilidade ba servisu traballadór doméstika nian,” nia hateten

Nia rekomenda ba governu atu fó mós formasaun ba traballadór doméstika sira atu empregadu sira selu ho saláriu bo’ot sira mós tenke fó prestasaun servisu ne’ebé kualidade.