Sexta, Abril 26, 2024
Total visitors: 766366

Prezidente Komisaun Nasional ba Direitu Labarik (KNDL), Komisaria Maria Barreto, hateten p ate agora profesores balun sei halo violensia hasoru alunus sira durante prosesu aprendizajen iha eskolas.

 

Komisaria Barreto hateten, bainhira labarik (estudante) sira halo ruma iha eskola, profesores  uza violensia mak hanorin sira.

“Realidade ita haree katak kastigu corporal, violensia seksual no abuzu seksual sei akontese ba labarik sira ne’ebe komete husi mestre sira, ne’e sei eziste,” Komisaria Barreto hateten, iha Parlamentu Nasional relasiona ho selebrasaun loron mundial ba labarik (1 Junu 2016). 

Nia mos husu ba Ministerio Edukasaun (ME), atu fo sansaun ne’ebe merese ba profesores ne’ebe uza violensia hasoru labarik sira iha eskola. 

Nia mos preokupa, tanba iha tinan 2009 ME hasai ona politika zero toleransia katak laiha aktu violensia husi profesores ba labarik iha eskola, maibe realidade nafatin eziste. 

Alende ne’e, nia hateten, komisaun nafatin esforsu halo advokasia no sosializasaun ba profesores kona ba direitu labarik nian, tanba sira iha direitu atu asesu ba edukasaun ne’ebe livre husi violensia. 

Kada tinan, iha dia 1 de Junu mundu tomak inklui Timor –Leste selebra loron mundial ba labarik hodi bolu atensaun ba entidades hotu (familia, sosiedade, estado no governu) atu fo atensaun ba situasuan labarik nian liu –liu protesaun no promosaun ba labarik sira iha rai laran. 

Enkuantu selebrasaun loron mundial ba labarik tinan 2016 ne’e, governu foti tema espesifiku kona ba “Asegura Edukasaun la ho Violensia ba Labarik sira,”. 

Iha parte seluk Primeiru Ministru, Rui Maria de Araujo, husu entidades hotu liu –liu familias, eskolas no sosiedade atu eduka labarik sein violensia, tanba sira mak future ba nasaun nian. 

“Familia, eskola, sosiedade ka nasaun tomak iha dever no responsabilidade bo’ot tebes atu eduka labarik sira la ho violensia, hodi prepara sira atu sai ema ne’ebe la’os violent iha loron aban bainrua,” Xefe Governu  ne’e hateten, iha nia mensagen ba loron mundial ba labarik. 

Nia mos husu ba profesores sira atu uza metodu ne’ebe atrativu hodi atrai labarik sira atu aprende lisaun ho kontente, labele uza violentu eduka labarik sira tanba uza violent sei loke odamatan ba sira sai ema ne’ebe violentu iha future. 

“Hakarak iha future ida ne’ebe nabilan, futuru ida ne’ebe do’ok husi violensia, ita hotu tenki hahu agora eduka ita nia labarik sira iha ambiente ne’ebe do’ok no moos husi violensia,” nia hateten.

Entretantu Prezidente Grupo Feto Parlamentar (GFTL), Deputada Florentina Smith, husu ba familia sira atu fo atensaun no domin ne’ebe maximu ba oan sira atu sira bele sente moris ida ne’ebe livre husi violensia. 

“Sira presiza tebes ita, liu –liu familia nia atensaun atu sira bele sente livre iha nasaun ida ne’e,” nia hateten. 

Nia bolu atensaun mos ba entidade hotu atu hamutuk defende nafatin direitu labarik sira nian no proteze sira husi violensia oioin ne’ebe ameasas ba sira.