- Publika iha: 09 Abril 2014
Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmao hateten Ajensia Dejenbolvimentu Nasional (AND) mosu atu evita fakar osan arbiru.
PM Gusmao hateten, ikus-ikus ne’e iha presepsaun ideas mosu barak iha komunidade nia le’et ne’ebe dehan servisu ADN la loos no hadau ministeriu seluk nia projetus.
“Ita bo’ot sira hatene hau atu sai, mais enkuantu ita nia servisu la’o ladun diak, tanba ne’e mak ADN agora hare tuir hela projetu fiziku sira ne’e,” Primeiru Ministru, Xanana Gusmao hateten, iha konferensia imprensa, iha Palacio Governu, Dili.
Nia hateten, durante tinan lima iha IV governu konstitusional osan barak mak hasai ba projetu, maibe projetu laiha kualidade e kestaun ida ne’e Parlamentu Nasional kestiona bebeik, katak fakar osan deit.
PM Gusmao reforsa, katak ADN mosu la’os atu haree deit ba projetu fiziku sira, maibe haree mos ba BOQ.
Nia fo ezemplu, hanesan ponte Loes ne’ebe foin remata hadia, maibe ponte ne’e komesa kuak fali ona. “Hau ba haree direitamente ponte ne’e, sira halo besi hanesan ita nia liman mak foin tau semente,entaun bainhira kareta bo’ot-bo’ot sira liu monu hotu,” PM Gusmao kestiona.
Hafoin ne’e, Xefe Governu ne’e bolu kedas kompania ne’ebe hala’o obra ne’e atu responsabiliza, se la’e la governu la selu sira. “Hau dehan ba sira, katak tenke hadia tiha, foin bele selu,” Gusmao hateten.
Entretantu Vise Diretor ADN, Alex Sarmento, hateten iha dekretu lei 11/2011 fo kompetensia ba ADN atu halo fiskalizasaun no sertifikasaun.
“Agora ita seidauk ne’e bele halo supervizaun, tanba ita nia ema seidauk to’o,” Sarmento hateten.
Nia esplika, katak supervizaun no espesaun ne’e la hanesan, supervizaun hala’o loron-loron, enkauntu espesaun hala’o periodikamente, katak wainhira simu instrusaun husi ADN mak foin tun ba haree.
Iha fatin sleuk membru Komisaun E (infra-estrutura, transportes no komunikasaun), Deputadu Paulino Monteiro, hateten PM Gusmao kria AND hodi fo atensaun ba kualidade projetu fiziku sira.
“AND nia funsaun importante ida mak atu haree prosesamentu orsamentu hodi selu projetu fiziku sira,” Deputadu Monteiro hateten.
Kona ba ADN sobu projetu iha fatin-fatin, nia dehan, tanba hetan orientasaun husi gabinete Primeiru Ministru nian bazeia ba dekretu lei ne’ebe iha.
“Orientasaun obras publika rasik iha lei kodigu trabalhu hakerek ona oinsa mak projetu hotu-hotu halo tenke iha kualidade,” nia dehan.
Tanba ne’e nia sujere ba kompania sira ne’ebe kaer no hala’o projetu tenke halo ho kualidade, nune’e bele fo kontribuisaun dezenvolvementu nasaun ida ne’e.
Enkuantu Deputadu Manuel Castro, konkorda ADN sobu projetu ne’ebe laiha kualidade, maibe ADN mos loron-loron tenke halo supervizaun ba projetus fiziku sira.
“Periodikamente sira tenke iha lapangan, labele ema hahu tiha to’o 100 pursentu mak sira foin ba sobu, ne’e estraga osan estadu nian,” Deputadu Castro sujere.
Nia hato’o kestaun ne’e, tanba tinan-tinan fakar osan estadu nian projetu sira ih aria laran, maibe barak mak laiha kualidade. “Hanesan rehabilitasaun Estrada dirasaun Dili-Baucau nian mos laiha kualidade,” nia dehan.
