Sexta, Abril 26, 2024
Total visitors: 766366

Vise-Ministru Saúde, Bonifacio Maucoli dos Reis hateten Ministériu Saúde (MS) organiza enkontru ho parseru Uniaun Europeia (UE) atu diskute progresu no dezafiu prestasaun servisu ba hadia estadu nutrisaun inan no oan sira-nian iha tinan lima ikus ne’e.

Vise-Ministru Saúde, Bonifacio Maucoli dos Reis hateten Ministériu Saúde (MS) organiza enkontru ho parseru Uniaun Europeia (UE) atu diskute progresu no dezafiu prestasaun servisu ba hadia estadu nutrisaun inan no oan sira-nian iha tinan lima ikus ne’e.

Nia salienta iha tinan 2018, Uniaun Europeia kontribui orsamentu ho montante Euro millaun 15 ba setór nutrisaun nian ba períodu 2018-2023. Husi montante ne’e Euro millaun 10 haruka direitamente ba Minsitériu Finansas, ne’ebé superviziona modalidade apoia suporta orsamentu Uniaun Europeia nian.

“Hakarak atu partilla katak, iha indikadór esensial haat ne’ebé espesifikamente relata ba melloramentu kobertura ba distribuisaun ásidu foliku-ferru ba inan isin rua sira, distribusaun vitamina A, uut micronutriente multiplu no melloramentu ba taxa kura ba programa jestaun malnutrisaun aguda ba labarik menus tinan lima”.

“Ministériu Saúde rekoñese katak ami enfrenta dezafiu oioin no bele la alkansa doadór sira-nia espetativa, maibé nu’udar governante ha’u fiar katak hamutuk ita sei konkista ita-nia objetivu konjunta,” nia hateten bainhira partisipa iha dialogu kona-ba implementasaun polítika parseru ba melloramentu nutrisaun iha Timor-Leste, iha sala Reuniaun Diplomátiku, MNEC Pantai Kelapa, Díli.

Nia dehan kobertura ba indikadór prinsipál haat ne’e ladun másimu tanba iha tinan 2019 até 2021, enfrenta hela pandemia Covid-19, ne’ebé prejudika prestasaun servisu regulár sira iha fasilidade saúde sira hotu. Maibé iha tinan 2022, servisu sira-ne’e hahu la’o di’ak fali no kobertura mós iha progresu.

Tuir dadus aprezentasaun, iha tinan 2022, ba indikadór kobertura tratamentu ba labarik ho malnutrisaun severa aguda atinji 85%, kobertura distribuisaun suplmentu nutritivu atinji 44%, distribusaun aimoruk ásidu foliku-ferru ba inan isin-rua sira atinji 61%. Maibé indikadór ida kona-ba stok oralit no zink mak lakonsege relata tanba dadus laiha.

Iha parte seluk, Embaxadór Uniaun Europeia, iha Timor-Leste, Marc Fiedrich hateten iha posibilidade bo’ot atu halo mudansa ba estadu nutrisaun povu Timor-Leste nian tanba dadus hatudu iha redusaun ba taxa raes badak no todan menus ba labarik sira idade menus tinan lima, inan isin-rua no inan fó susu sira simu suplementu nutritivu. Maibé ida-ne’e seidauk sufisiente tanba labarik no inan barak sei hamlaha.

Nia dehan diálogu ne’e importante tebes ba sira nu’udar parseru, ne’ebé kontribui fundu direitamente ba orsamentu estadu nian atu rona no komprende asaun polítika sira-ne’ebé governu foti ba mellora estadu nutrisaun inan no oan sira-nian.

“Ida-ne’e importante ba ami, ne’ebé fó orsamentu atu komprende polítika ne’ebé governu foti no haree hamutuk oinsá governu nia servisu. Nune’e iha polítika ruma ne’ebé lao laduun di’ak ita bele halo koresaun hamutuk,” nia hateten.

Nia nota iha diskusaun ne’e difisil tebes ba governu atu hatene investimentu, liu-liu orsamentu sira-ne’e ba ne’ebé no kestaun seluk mak kolesaun dadus atu sai evidénsia faktu ida hodi husu alokasaun orsamentu no bele ajuda halo aprovizionamentu ba nesesidade produtu ruma liga ho nutrisaun nian.