Sexta, Maio 03, 2024
Total visitors: 766366

Médika Espesialista Endocriologia, iha Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV), Dotora Liliana dos Santos Corte-Real informa iha fulan-janeiru to’o setembru tinan 2023, sira rejista pasiente ho problema kakorok bo’ot ka tiroid hamutuk na’in 1,909.

Médika Espesialista Endocriologia, iha Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV), Dotora Liliana dos Santos Corte-Real informa iha fulan-janeiru to’o setembru tinan 2023, sira rejista pasiente ho problema kakorok bo’ot ka tiroid hamutuk na’in 1,909.

Nia dehan moras ne’e bele mai husi fatór jenétika ka família, jerasaun ne’ebé sofre moras ida ne’e jerasaun tuir mai iha posibilidade atu hetan mós moras ne’e. Alende ne’e fatór risku seluk mak konsumu direita masin ne’ebé seiduak prosesa ka masin fatuk barak liu no problema nutrisaun.

“Iha Timor-Leste kazu barak liu mak hypertiroidismo tuir mak hypotiroidismo inklui goiter endemic no agora iha mós kankru tiroid. Kankru ne’e mak ami deteta ona, entaun ami kontrola nia hormone normal ona ami refere ba médiku operasaun sira haree sira bele halo iha ne’e ou labele tenke refere ba rai-liur.

Se sira bele halo operasaun iha ne’e mak depois operasaun hotu, sira refere fali mai ami no ami refere tan ba médiku oncologista sira atu haree oinsa kontinuasaun tratamentu iha rai-liur,” nia hateten iha servisu fatin Bidau, Díli.

Nia hateten HNGV seidauk iha kapasidade diagnóstiku ne’ebé kompletu atu analiza moras tiroid, liu-liu estudu hormone nian. Maibé durante ne’e, sira halo diagnóstika bazeia ba kliniku, estudu hormone, analiza konfirmatoriu ho rezultadu USG, X-ray no CT-Scan inklui biopsy.

Nia hatutan analiza diagnóstika iha ona mak sira deside intervensaun tratamentu tuir kliniku nian, ne’ebé iha opsaun tratamentu ho aimoruk de’it, halo operasaun no radioterapia, maibé radioterapia HNGV seiduak iha.

Nai enkoraja komunidade ne’ebé iha problema kakorok bo’ot tenke hakbesik aan ba fasilidade saúde sira hodi hetan tratamentu no refere lalais mai HNGV atu halo diagnosta kliniku ba intervensaun sira.

Nia haktuir servisu atendimentu saúde ba moras ne’e sei konsentradu iha HNGV de’it, tanba Timor-Leste foin iha médiku espesialista nasionál na’in rua iha área ne’e.

Iha parte seluk, Pasiente Adelina Guterres, husi Munisípiu Baucau, hateten durante tinan lima sofre hela moras ne’e, maibé la halo konsulta, tanba sente la konfortavel ona mak lori mai konsulta iha ospitál ne’e.

“Ha’u-nia moras tiroid ne’e durante tinan lima nia laran, ha’u seidauk tratamentu. Seidauk tratamentu ha’u ba hanorin ha’u sente vontade laiha, maibé fulan kotuk ha’u mai tratamentu ha’u sente di’ak oituan, tanba ne’e agora ha’u mai tan atu konsulta,” nia hateten.

Nia hateten aleinde moras tiroid, rezultadu ran deteta mós kolesterol aas, tanba ne’e sira fó aimoruk konsumu.

Nia hatutan fulan-fulan halo konsulta hela de’it atu haree nia progressu presiza halo intervensaun ba operasaun ou lae.